8 دقیقه
یک نظرسنجی جدید مشترک از دیزر (Deezer) و ایپسوس (Ipsos) واقعیتی چشمگیر را نشان میدهد: بخش عمدهای از شنوندگان نمیتوانند تشخیص دهند که یک قطعه موسیقی توسط هوش مصنوعی تولید شده یا ساختهٔ یک انسان است. این ابهام، بحثهای تازهای را درباره شفافیت، حقوق مالکیت معنوی و آیندهٔ شغلهای مرتبط با موسیقی در پی داشته و پرسشهای عملی و حقوقی متعددی را پیش میکشد.
اعداد نظرسنجی که نظرها را جلب کرد
مطالعهٔ مشترک نمونهای شامل 9,000 نفر را در هشت کشور مختلف — از جمله ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه — مورد پرسش قرار داد. یافتهٔ برجسته این بود که 97٪ از پاسخدهندگان نتوانستند بهطور قابل اتکا بین آهنگهای تولیدشده توسط AI و آثار ساختهشده توسط انسان تمایز قائل شوند. حدود 71٪ از شرکتکنندگان اظهار کردند از ناتوانی خود در تشخیص تفاوت شگفتزده شدهاند؛ نشانهای واضح از اینکه صدای تولیدشده توسط هوش مصنوعی و طراحی ملودیها به سرعت واقعگرایانه و متقاعدکننده میشوند.
جزییات روششناسی نظرسنجی، از جمله نحوهٔ ارائه نمونههای صوتی، مدت زمان پخش و میزان آگاهسازی شرکتکنندگان درباره وجود قطعات AI، میتواند در تفسیر نتایج اهمیت داشته باشد؛ با این حال، پیام کلی روشن است: فناوریهای تولید موسیقی مبتنی بر هوش مصنوعی قدرت تقلید سبکها، صداسازی و تولید ملودیهایی را دارند که برای گوش عموم قابل تفکیک از آثار انسانی نیستند. این واقعیت مستقیماً با مباحث تشخیص صوتی، واترمارکینگ صوتی و ضرورت برچسبگذاری محتوا مرتبط است.
آنچه شنوندگان از سرویسهای استریم انتظار دارند
پاسخدهندگان به نظرسنجی دیدگاه روشنی درباره انتظارات خود از پلتفرمهای پخش موسیقی داشتند. گزینههای کلیدی درخواستشده شامل موارد ذیل بود و نشاندهندهٔ خواست عمومی برای شفافیت و کنترل کاربر است:
- 73٪ از شرکتکنندگان از برچسبگذاری شفاف برای آهنگهای تولیدشده توسط هوش مصنوعی حمایت کردند؛
- 45٪ خواهان گزینهای برای فیلتر کردن یا حذف موسیقی تولیدشده توسط AI از فیدها و لیستهای پخش خود بودند؛
- 40٪ اعلام کردند تمایل دارند بهطور کلی از گوش دادن به قطعات تولیدشده توسط هوش مصنوعی اجتناب کنند.
این ترجیحات نشان میدهد که کاربران نهفقط به کیفیت صدا، بلکه به مباحث مرتبط با اصالت آثار، حقوق مالکیت معنوی و شفافیت در متادیتا (metadata) حساس هستند. برخلاف گذشته که تمرکز بر تجربهٔ شنیداری صرف بود، اکنون انتخابها و تنظیمات حریم خصوصی و امکان فیلتر محتوا برای کاربران اهمیت فزایندهای یافته است. این خواستهها همچنین فشار فزایندهای بر سرویسهای استریم برای توسعهٔ ابزارهای سفارشیسازی، فیلترهای محتوا، و استانداردهای برچسبگذاری اعمال میکند تا کاربران بتوانند بسته به اولویتهای اخلاقی یا کیفیتی خود تصمیم بگیرند.
پاسخ دیزر و مقیاس بارگذاریهای AI
دیزر — سرویس استریم با حدود 9.7 میلیون مشترک — گزارش داده است که آهنگهای تولیدشده توسط هوش مصنوعی اکنون تقریباً یکسوم بارگذاریهای روزانه را تشکیل میدهند و بیش از 50,000 قطعه در روز آپلود میشود. این رشد سریع حجم محتوای AI باعث شده است که پلتفرمها ابزارها و سیاستهای جدیدی را برای کنترل کیفیت، شناسایی و اطلاعرسانی اجرا کنند.
در واکنش به این موج، دیزر مجموعهای از اقدامات را معرفی کرده است: ابزارهای برچسبگذاری برای مشخص کردن تولید هوش مصنوعی، حذف قطعات AI از توصیههای تحریری و الگوریتمی در برخی کانتکستها، و فشار برای افشای واضحتر منبع تولید به کاربران. این اقدامات نمونهای از ترکیب راهکارهای فنی (مانند تشخیص الگوهای صوتی، تحلیل متادیتا و واترمارکینگ دیجیتال) و سیاستگذاری محتوا هستند که پلتفرمها بهواسطهٔ آن سعی دارند بین نوآوری و حفاظت از منافع هنرمندان تعادل برقرار کنند.
علاوه بر ابزارهای داخلی، گفتگو درباره استانداردهای بینپلتفرمی نیز شدت گرفته است: از یکسو نیاز به فرمتهای متادیتای یکپارچه (مانند استانداردهای DDEX یا برچسبهای حقوقی مانند ISRC) که نشاندهندهٔ ماهیت AI بودن یک اثر باشند، و از سوی دیگر الزام به توسعهٔ فناوریهای تشخیص و امضای دیجیتال برای جلوگیری از سوءاستفاده. این ترکیب از اقدامات فنی و مقرراتی میتواند به اعتبارسنجی و ردیابی آثار موسیقایی در اکوسیستم دیجیتال کمک کند و شفافیت در پخش موسیقی هوش مصنوعی را افزایش دهد.
چرا هنرمندان و صنعت نگراناند
رشد تولید ترانه و آهنگ توسط هوش مصنوعی پرسشهای پیچیدهای را مطرح میکند. کارشناسان حقوقی دربارهٔ چالشهای مربوط به حق کپی (کپیرایت) هشدار میدهند، بهویژه زمانی که مدلها سبکها، آکوردها یا ملودیهای خاصی را تقلید میکنند. مسألهٔ اصلی این است که آیا تقلید سبکِ یک هنرمند بدون اجازه مصداق نقض حقوق مالکیت معنوی یا حقوق مرتبط با شخصیت هنری است یا خیر.
از منظر اقتصادی، بسیاری نگراناند که تولید بدون نظارت AI باعث اشباع بازار از محتوای ارزانقیمت و ماشینی شود که درآمد هنرمندان انسانی را تضعیف میکند. اگر تعداد قابلتوجهی از قطعات با هزینهٔ تولید ناچیز به فیدها و لیستهای پخش راه یابند، الگوریتمهای توصیهگر ممکن است به دنبال سیگنالهای زمانی یا تعاملات کاربری باشند که در کوتاهمدت درآمدزایی بیشتری دارد اما در بلندمدت تنوع هنری و کیفیت آثار انسانی را کاهش دهد.
افزایش نگرانیها پس از آن شدت یافت که یک قطعهٔ کاملاً تولیدشده توسط هوش مصنوعی به رتبهٔ یک جدول بیلبورد رسید — اولین بار که یک قطعهٔ کاملاً AI محور به صدر جدول میرسید — و نمونههای دیگری نیز در هفتههای اخیر روی نمودارهای مجلهٔ موسیقی ظاهر شدهاند. این رخدادها نشان داد که هوش مصنوعی میتواند به سرعت توجه شنوندگان و دینامیکهای جدولها را تغییر دهد؛ موضوعی که تبعاتی برای معیارهای موفقیت، حقالسهمهای پرداختی و سیاستهای لیستگذاری دارد.
چه آیندهای برای سیاستگذاری و شنوندگان متصور است؟
پلتفرمها، دارندگان حقوق و قانونگذاران اکنون تحت فشارند تا قواعد جدیدی را وضع کنند. سؤالات کلیدی شامل این موارد هستند: آیا سرویسهای استریم برچسبگذاری اجباری برای قطعات AI را تحمیل خواهند کرد؟ آیا قوانین کپیرایت بهگونهای تغییر خواهند کرد که واکنش به مسائل مربوط به آموزش مدلها و خروجیهای آنها را در بر گیرد؟ در سطح کاربری نیز درخواست فوری ساده است: شفافیت بیشتر و امکان انتخاب اینکه چه چیزی شنیده شود.
در سطح فنی و حقوقی، چند مسیر محتمل برای تنظیم بازار وجود دارد: اجباری کردن ثبت و افشای دادههای آموزشی و منابع صوتی که برای آموزش مدلها استفاده شدهاند؛ توسعهٔ چارچوبهای مجوزدهی جدید برای استفاده از صداها و سبکهای هنرمندان؛ اجرای سیستمهای واترمارک صوتی یا امضای دیجیتال که مشخصهٔ آثار تولیدشده توسط AI را حفظ کنند؛ و بازنگری در نظامهای پرداخت و تقسیم درآمد تا از جبران مناسب آفرینندگان انسانی اطمینان حاصل شود.
برای شنوندگان، ابزارهایی مانند فیلترهای قابل تنظیم، گزینههای خاموشکردن محتواهای AI و اطلاعرسانی شفاف درباره ماهیت و منبع قطعات میتواند انتخابهای مطمئنتری فراهم آورد. بهعلاوه، توسعهٔ معیارهای کیفیت و گواهینامههای اصالت میتواند به کاربر کمک کند تا بین تولیدات مبتنی بر نوآوری و تقلید ماشینی تمایز قائل شود.
در نهایت، همانطور که ابزارهای هوش مصنوعی در تقلید صداها و سبکها بهتر میشوند، صنعت موسیقی در میدان عمل با یک موازنهٔ ظریف روبهروست: بهرهگیری از نوآوریهای فنی برای خلق آثار تازه و گسترش امکان تولید موسیقی، بیآنکه سامانههایی که به تولید، حمایت و معیشت هنرمندان انسانی متکیاند، تضعیف شوند. پاسخ به این چالش نیازمند همکاری میان پلتفرمها، قانونگذاران، انجمنهای هنرمندان، و شرکتهای فناوری است تا چارچوبی عادلانه، شفاف و قابل اجرا برای عصر موسیقی هوش مصنوعی شکل بگیرد.
منبع: smarti
ارسال نظر