9 دقیقه
متا مسیر قبلی خود نسبت به رسانهها را تغییر داده و اکنون با امضای قراردادهای مجوزدهی با نشریات بزرگ، قصد دارد قابلیتهای خبری چتبات Meta AI را تقویت کند. این گام در عمل به دنبال کاهش انتشار اطلاعات نادرست، افزایش دقت پاسخها و ارائه پاسخهای بهروز و مستند به کاربران است. در سطحی گستردهتر، این اقدام نشاندهنده بازنگری جدی در مدل کسبوکار و سیاست محتوایی متا است، زیرا شرکتهای فناوری بزرگ به دنبال ترکیب هوش مصنوعی و روزنامهنگاری برای ارائه تجربهای قابل اتکا به کاربران هستند. چنین توافقهایی میتواند بهبودهایی در شفافیت منبع مطالب، قابلیت پیگیری خبر تا منبع اصلی و حفظ حقوق ناشران فراهم کند؛ عواملی که برای اعتماد کاربران و ناشران به یک سیستم چتبات خبری حیاتیاند.
متا دسترسی به Fox News، CNN، USA Today و دیگران را میخرد
در یک تغییر راهبردی واضح، متا تأیید کرده است که حقوق استفاده از محتوای خبری چندین ناشر بینالمللی از جمله Fox News، CNN، USA Today و Le Monde را خریداری کرده است. پیش از این نیز قراردادی مشابه با رویترز بسته شده بود و این مجوزهای جدید دامنه منابع گزارشدهی تأییدشدهای را که در اختیار سیستمهای هوش مصنوعی متا قرار میگیرد گسترش میدهد. ماهیت این مجوزها میتواند شامل دسترسی به متن کامل مقالات، خلاصهها، دادههای متادیتا، تصاویر مرتبط و استفاده محدود برای تولید پاسخ و نمایش لینکهای منبع باشد؛ هرچند جزئیات حقوقی و مالی این توافقها معمولاً محرمانه باقی میماند.
این تغییر نه تنها به گسترش مجموعه منابع خبری معتبر میانجامد، بلکه به متا امکان میدهد از دادههای ساختاریافته و گزارشهای قابل استناد برای تولید پاسخهای دقیقتر استفاده کند. از منظر فنی، دسترسی به محتواهای دارای مجوز میتواند به پیادهسازی مکانیزمهایی مانند RAG (بازیابی مبتنی بر تولید) یا دیگر روشهای استناددهی کمک کند؛ به طوری که چتبات بتواند بخشهای مربوطه از مقالات را بازیابی کرده، آنها را خلاصهسازی کند و در پاسخ نهایی به عنوان منبع ذکر نماید. برای ناشران، این نوع توافقها ممکن است مدلهای جدید درآمدی، از جمله افزایش ارجاع ترافیک، اشتراک محتوا و کسب درآمد از طریق ارائه مجوز به پلتفرمهای هوش مصنوعی را به همراه داشته باشد.
پرسشی که مطرح میشود این است که چرا این اقدام مهم است؟ تا پیش از این، Meta AI در مواجهه با رویدادهای تازه گاهی با مشکل مواجه میشد و ممکن بود ادعاهای نادرست یا تاییدنشدهای مطرح کند. این «هلوسینیشن»های هوش مصنوعی و فقدان ارجاع به منبع، یکی از نگرانیهای اساسی درباره استفاده از مدلهای زبانی بزرگ در تولید محتوا و پاسخدهی بوده است. با دسترسی به فیدهای خبری دارای مجوز، چتبات میتواند به گزارشهای بهروز ارجاع دهد، کاربران را به مقالات اصلی هدایت کند و دیدگاههای مختلف در مورد یک موضوع را در اختیار قرار دهد؛ اقداماتی که میتوانند به تقویت دقت، پاسخگویی و شفافیت کمک کنند.
آنچه کاربران مشاهده خواهند کرد
- پاسخهایی که بر اساس منابع دارای مجوز ارائه میشوند و نه برداشت از اسکرپینگ غیرمجاز یا دادههای آموزشدیده بدون اطلاعرسانی؛ این رویه افزایش شفافیت منبع و قابلیت ردیابی اطلاعات را ممکن میسازد.
- پیوندهای مستقیم به گزارشهای اصلی که ترافیک را به سوی ناشران هدایت میکنند و به ایجاد جریان درآمدی مجدد برای رسانهها کمک خواهند کرد؛ این رفتار همچنین شفافیت در منبع خبر را افزایش میدهد.
- دیدگاههای متعددی که از چندین رسانه متفاوت گردآوری شدهاند، از جمله منابع با گرایشهای محافظهکار تا نشریات با دیدگاههای لیبرال؛ این تنوع دیدگاهی میتواند تصویر کاملتری از یک رویداد ارائه کند و کاربر را در درک تناقضها و اختلافنظرها یاری دهد.
تصور کنید از Meta AI دربارهٔ یک رویداد در حال توسعه سؤال میپرسید و پاسخ کوتاه، شفاف و خلاصهشدهای دریافت میکنید که همراه با لینکهای به پوشش کامل هر منبع است — این همان تجربه کاربری است که متا در پی ارائه آن است. در عمل، این تجربه باید شامل تاریخ و زمان گزارش، نام منبع، برشهای مرتبط از متن اصلی و یادآوری محدودیتهای احتمالی گزارشدهی باشد تا کاربر بتواند به سرعت به مقالهٔ اصلی مراجعه کند و تحلیل عمیقتری را دنبال نماید. در کنار این موارد، میتوان سازوکارهایی را برای نشان دادن میزان اعتماد به هر منبع (مانند شاخص اعتبار منبع یا نمرهسنجی کیفیت گزارش) نیز انتظار داشت که به تشخیص کیفیت خبر کمک کند.
فشارهای حقوقی و تغییر در چشمانداز صنعت
زمانبندی این اقدام تصادفی نیست. برخی ناشران بزرگ، از جمله The New York Times، علیه شرکتهای هوش مصنوعی به دلیل استفاده از محتوای دارای حق نشر اقدام قانونی کردهاند و استدلال کردهاند که استارتاپها و پلتفرمها بدون اجازه، از محتوای روزنامهنگاری استفاده کرده و آن را آموزش دادهاند. این شکایات مسائل پیچیدهای را در زمینهٔ حقوق نشر، استفاده عادلانه (fair use)، و مرزهای آموزشی مدلهای زبانی مطرح میکنند. با مجوزدهی پیشگیرانه به محتوا، متا تلاش میکند از مواجهه با دعاوی حقوقی پرهزینه جلوگیری کند و مدل پایدارتری برای مصرف خبر در محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی ایجاد نماید.
جهتگیری متا همچنین همزمان با تحولات گستردهتری در صنعت رخ میدهد. OpenAI قراردادهایی با نشریاتی مانند Financial Times و Vox Media امضا کرده است و گوگل نیز همچنان در تلاش برای تعیین چگونگی نمایش اخبار در نتایج جستجو و تعامل با ناشران است. در برخی کشورها مقرراتی وضع شده که شرکتها را به پرداخت برای محتوای خبری ملزم میکند یا نحوهٔ نمایش خبر را تنظیم مینماید؛ برای نمونه، قوانین بحثبرانگیز در کانادا و طرحهای مشابه در اروپا و استرالیا به تعامل بین پلتفرمها و ناشران جهت پرداخت عادلانه و حفظ دسترسی مردم به اخبار منجر شدهاند. پیشتر نیز متا تب و تاب سیاستهای خبری خود را نشان داده بود؛ برای مثال حذف تب News در فیسبوک یا توقف توزیع اخبار در کانادا در واکنش به مقررات، نشان میدهد که روابط بین پلتفرمها و رسانهها پیچیدگیهای فنی، تجاری و حقوقی دارد.
در سطح فنی و سیاستگذاری، سؤالهایی دربارهٔ حدود استفاده از محتوا برای آموزش مدلها، نیاز به اعلام منبع، و چگونگی ارائه وزندهی به معیارهای اعتبار خبر مطرح است. برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند که مدلها باید علاوه بر ارجاع به منبع، مکانیزمهای تأیید زمانی و اعتبارسنجی محتوایی نیز داشته باشند تا از ارایه اطلاعات تاریخگذشته یا خارج از زمینه جلوگیری شود. قراردادهای مجوزدهی میتوانند چارچوبی برای این قبیل الزامات فراهم سازند، اما در عمل نحوهٔ پیادهسازی و شفافیت در گزارش استفاده از محتوا تعیینکننده خواهد بود.
چه معنایی برای ناشران و رقابت دارد
فیدهای دارای مجوز به ناشران وعدهٔ مسیر روشنتری برای کسب درآمد از محتوا و بازپسگیری ترافیک ارجاعی را میدهند؛ زمانی که پاسخهای هوش مصنوعی خوانندگان را به منبع اصلی هدایت کند، امکان تبدیل بخشی از آن ترافیک به اشتراک یا درآمد تبلیغاتی فراهم میآید. در عین حال، برای ناشران کوچکتر این قراردادها میتواند فرصت یا تهدیدی باشد؛ از یک سو امکان دیدهشدن و دریافت حقالزحمهٔ بیشتر فراهم میآید و از سوی دیگر اگر شرایط قرارداد به نفع بازیگران بزرگ بازار تنظیم شود، فشارهای تجاری و رقابتی افزایش خواهد یافت.
برای متا، این توافقات هم جنبهٔ دفاعی و هم استراتژیک دارند: از یک سو کاهش «هالوسینیشن» در چتبات و افزایش دقت پاسخها به کاهش خطرات حقوقی و انتقادات عمومی کمک میکند؛ از سوی دیگر این اقدامات وجه رقابتی متا را در برابر سایر سرویسهای هوش مصنوعی که خود در پی بستن قراردادهای خبری هستند، تقویت میکند. در سطح رقابتی، بستن قراردادهای انحصاری یا محدودکننده با ناشران خاص میتواند منجر به ایجاد مزیت رقابتی برای برخی پلتفرمها شود و سوالاتی دربارهٔ دسترسی عادلانه به منابع خبری را به میان آورد.
از منظر مدلهای کسبوکار رسانهها، همکاری با پلتفرمهای هوش مصنوعی میتواند شامل پرداختهای مستقیم برای محتوا، اشتراکگذاری درآمد تبلیغاتی، یا مدلهای مبتنی بر ارجاع و پرداخت به ازای کلیک باشد. هر کدام از این مدلها پیامدهای متفاوتی در درآمدزایی، استقلال روزنامهنگاری و نحوهٔ تعامل مخاطب با محتوای اصلی دارند. همچنین باید به اثرات جانبی احتمالی مانند تغییر ساختار اخبار (برای مثال تولید سردرگمی کمتر اما خلاصهسازی محتوای ارزشمند) و نیاز به ابزارهای جدید برای حفاظت از حقوق مولفان توجه داشت.
تصمیم متا نشان میدهد که دستکم در حال حاضر، محتوای خبری با کیفیت بالا یک مؤلفهٔ حیاتی برای ایجاد هوش مصنوعی قابل اعتماد است. در آینده نزدیک میتوان انتظار داشت که پلتفرمها و ناشران بیشتری دربارهٔ همزیستی روزنامهنگاری و هوش مصنوعی مذاکره کنند؛ موضوعاتی مانند شفافیت در منبعدهی، اندازهگیری اعتبار محتوا، تقسیم منافع اقتصادی، و تدوین استانداردهای فنی برای استناد به منابع خبری باید در کانون گفتگوها قرار گیرد. همچنین باید به دقت رصد شود که آیا مجوزدهی واقعاً میتواند انتشار اطلاعات نادرست را در پاسخهای هوش مصنوعی کاهش دهد یا اینکه نیاز به مکانیسمهای تکمیلی برای اعتبارسنجی و تصحیح خطاها وجود دارد.
منبع: smarti
ارسال نظر