تعهد اپل به هوش مصنوعی مسئولانه: ارتقای استانداردهای اخلاقی در صنعت

تعهد اپل به هوش مصنوعی مسئولانه: ارتقای استانداردهای اخلاقی در صنعت

هوش مصنوعی، بحث‌های بسیاری را پیرامون اخلاق جمع‌آوری داده از وب و حقوق تولیدکنندگان محتوا در سطح جهانی ایجاد کرده است. در حالی که شرکت‌هایی چون OpenAI و مایکروسافت با شکایات حقوقی به دلیل استفاده بدون مجوز از محتوای دارای کپی‌رایت روبه‌رو بودند، اپل خود را به عنوان پیشگام توسعه هوش مصنوعی اخلاقی معرفی کرده و مدعی است استاندارد جدیدی برای احترام به حقوق مالکیت معنوی تعیین می‌کند.

چالش‌های حقوقی و اخلاقی آموزش هوش مصنوعی

طی سال‌های اخیر، رقابت برای توسعه مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) باعث شد شرکت‌های فناوری به گردآوری حجم عظیمی از داده‌ها از سراسر اینترنت روی آورند. این جمع‌آوری گسترده داده گاهی منجر به نبردهای حقوقی بزرگ شد، از جمله شکایت نیویورک تایمز از OpenAI و مایکروسافت در سال ۲۰۲۳ به بهانه نقض کپی‌رایت.

در این میان، اپل رویکرد متفاوتی پیش گرفت؛ این شرکت طبق گزارش‌ها سعی کرده است با ناشران مطرحی مانند Condé Nast و NBC News مستقیماً قراردادهای مجوز محتوا منعقد کند و پیشنهاد پرداخت‌های چند میلیون دلاری برای حق استفاده از داده‌ها داده است. گرچه جزئیات این معاملات رسانه‌ای نشده‌، اما تمایل اپل به جبران مالی ناشران، تفاوت آشکاری با رقبای آن ایجاد می‌کند.

شفافیت اپل در انتخاب داده‌های آموزشی هوش مصنوعی

اپل در یک مقاله پژوهشی تازه منتشر شده، اصول راهبردی خود برای جمع‌آوری داده و آموزش مدل‌های هوش مصنوعی را شرح داده است. این شرکت اعلام می‌کند: «ما اعتقاد داریم مدل‌های خود را با مجموعه‌ای متنوع و با کیفیت داده آموزش دهیم؛ از جمله داده‌هایی که با ناشران مجوز گرفته‌ایم، داده‌های انتخاب‌شده از منابع عمومی و همچنین اطلاعات گردآوری‌شده توسط خزنده اختصاصی اپل، Applebot.»

اپل به طور ویژه بر حفظ حریم خصوصی تاکید می‌کند: «ما اطلاعات شخصی کاربران یا تعاملات آن‌ها را در آموزش مدل‌های پایه به کار نمی‌گیریم. همچنین فیلترهایی برای حذف داده‌های شناسایی فردی و حذف محتوای نامناسب و خطرناک پیاده‌سازی کرده‌ایم.»

نحوه عملکرد Applebot: حرکت مسئولانه در میان انبوه داده‌های وب

بخش زیادی از این پژوهش به نحوه عملکرد اپلبات - ربات جست‌وجوی اختصاصی اپل - در محیطی شلوغ از داده‌های مفید و بی‌ارزش می‌پردازد. الگوریتم‌های Applebot نه تنها برای دقت، بلکه برای تطابق با الزامات قانونی و اخلاقی طراحی شده‌اند. اپل تاکید می‌کند حفظ حقوق مالکان محتوا در اولویت بوده و تمامی دستورالعمل‌ها رعایت می‌شود.

اپل به صراحت به استفاده از پروتکل robots.txt اشاره می‌کند، که به ناشران امکان می‌دهد نحوه دسترسی ربات‌ها به محتوایشان را کنترل کنند. اپل می‌گوید: «ما به پیروی از بهترین رویه‌های خزیدن اخلاقی پایبندیم، از جمله اجرای پروتکل‌های robots.txt که به ناشران اجازه می‌دهد محتواهایشان را از آموزش مدل‌های زایای اپل خارج کنند.» همچنین اپل تاکید دارد که ناشران کنترل دقیقی بر دسترسی Applebot دارند و در صورت مسدود کردن توسط robots.txt، داده‌های آن وب‌سایت برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی اپل ذخیره یا استفاده نمی‌شود؛ هرچند آن صفحات همچنان می‌توانند در نتایج جست‌وجوی محصولات اپل مانند Siri و Spotlight نمایش داده شوند.

ویژگی‌های محصول: تمایزهای Applebot با رقبا

Applebot تنها یک خزنده وب اخلاقی نیست، بلکه بخشی کلیدی از زیرساخت هوش مصنوعی مسئولانه اپل به شمار می‌رود. از ویژگی‌های اصلی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رعایت robots.txt: اپلبات به طور کامل از دستورات robots.txt تبعیت می‌کند و به مالکیت و مجوزهای جزیی محتوای ناشران احترام می‌گذارد.
• غربالگری و پالایش داده‌ها: اپل مجموعه داده‌ها را به دقت پالایش کرده و اطلاعات شناسایی‌کننده افراد و محتوای مضر یا توهین‌آمیز را حذف می‌کند.
• دریافت مجوز مستقیم از ناشران: اپل فعالانه به دنبال همکاری و دریافت مجوز از ناشران بزرگ است، در حالی که بسیاری رقبا تنها به جمع‌آوری عمومی محتوا بسنده می‌کنند.
• حریم خصوصی کاربران: تاریخچه جست‌وجوی کاربران و داده‌های شخصی آن‌ها برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده نمی‌شود. این رویکرد با فلسفه حفظ حریم خصوصی اپل هماهنگ است.

مقایسه با رویه‌های مرسوم صنعت: اپل در مقابل OpenAI، مایکروسافت و Perplexity.ai

بسیاری از شرکت‌های پیشرو فعال در حوزه هوش مصنوعی، شفافیت کمتری در مورد شیوه جمع‌آوری داده‌های وب دارند. برای مثال، OpenAI ادعا می‌کند ترجیحات ناشران را «در نظر می‌گیرد» اما تعهدی به اجرای کامل دستورات robots.txt نمی‌دهد. داده‌های صنعتی نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از خزنده‌های هوش مصنوعی به دستورات عدم دسترسی ناشران بی‌اعتنایی می‌کنند؛ طبق گزارش TollBit، در سه ماهه نخست ۲۰۲۵، حدود ۱۳٪ خزیدن‌های AI robots.txt را رعایت نکرده‌اند که نسبت به پایان ۲۰۲۴ افزایش داشته و تنها در مارس ۲۰۲۵، بیش از ۲۶ میلیون درخواست دسترسی رد شده ثبت شده است.

مایکروسافت نیز در مورد روش‌های جمع‌آوری داده‌های خود با مشکلات و شکایات حقوقی روبرو شده است. همچنین گفته می‌شود Perplexity.ai - که مورد توجه اپل برای خرید احتمالی قرار گرفته - بر خلاف ادعاهایش مبنی بر پیروی از اصول اخلاقی، بدون کسب اجازه محتوا را جمع‌آوری می‌کند و حتی فوربس در سال ۲۰۲۴ تهدید به شکایت از این شرکت کرد که مدیر عامل آن به وجود اشکالات در رویه جمع‌آوری داده اذعان کرد.

در مقابل، نبود بحث‌برانگیزی‌های حقوقی برای اپل در این حوزه، بیش از پیش اعتبار این شرکت در رعایت استانداردهای اخلاقی هوش مصنوعی را تقویت می‌کند.

مزایای راهبرد اخلاقی اپل در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی

پایبندی اپل به جمع‌آوری مسئولانه داده برای آموزش هوش مصنوعی مزایای قابل لمسی دارد:

• اعتماد و اعتبار: احترام به حقوق ناشران و حریم خصوصی کاربران جایگاه اپل را نزد تولیدکنندگان محتوا، مصرف‌کنندگان و قانون‌گذاران تقویت می‌کند.
• انطباق حقوقی: رعایت پروتکل robots.txt و عقد قراردادهای مجوز، ریسک شکایات و نظارت‌های قانونی برای اپل را به حداقل می‌رساند.
• ارتقاء کیفیت داده آموزشی: استفاده از محتوای مجوزدار و پالایش‌شده، دقت و ایمنی مدل‌های زبانی اپل را نسبت به رقبا که داده‌های تصادفی از وب جمع‌آوری می‌کنند افزایش می‌دهد.
• تمایز بازار: رویکرد حریم خصوصی‌محور و هوش مصنوعی اخلاقی اپل، برتری رقابتی برای این شرکت در بازاری ایجاد می‌کند که با چالش اعتماد مواجه است.

کاربردها و تأثیرات بازار

مدل‌های زایای هوش مصنوعی اپل که با این اصول اخلاقی آموزش داده شده‌اند، پایه‌ای برای قابلیت‌های هوشمند در محصولاتی مانند Siri، Spotlight و نسل جدید اپلیکیشن‌های مبتنی بر Apple Intelligence فراهم می‌آورد. اولویت‌بخشی به شفافیت و رضایت ناشران، نه تنها تداوم در عرضه محتوای دیجیتال با کیفیت بالا را تضمین می‌کند، بلکه به ایجاد اکوسیستمی کمک می‌کند که هم حقوق خالقان و هم نوآوری فناورانه در آن محافظت می‌شود.

برای سازمان‌های خبری، تولیدکنندگان محتوا و مالکان داده، رویکرد اپل الگویی برای همکاری است که پرداخت عادلانه و کنترل محتوا را با پیشرفت فناوری همراه می‌سازد.

آینده پیش رو: آیا رویکرد اپل، مرجع اخلاقی هوش مصنوعی خواهد شد؟

در حالی که نهادهای ناظر و افکار عمومی بیش از پیش بر فرآیند جمع‌آوری و پردازش داده شرکت‌های فناوری دقت می‌کنند، رویکرد اصول‌محور اپل در آموزش هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان استانداردی جدید برای صنعت مطرح شود. در شرایطی که انتقادات و دعاوی حقوقی علیه دیگر شرکت‌های بزرگ تکنولوژی رو به افزایش است، اپل تا کنون کمترین حاشیه را در این عرصه داشته است.

هنوز مشخص نیست که آیا مدل اپل به عنوان الگوی غالب توسعه مسئولانه هوش مصنوعی پذیرفته خواهد شد یا خیر. اما با افزایش تقاضا برای رویه‌های اخلاقی داده در کنار پیشرفت‌های شتابان فناوری هوش مصنوعی، راهبرد اپل نه تنها آن را در صف مقدم نوآوری دیجیتال قرار می‌دهد بلکه به رعایت اصول اساسی کپی‌رایت و حریم خصوصی نیز پایبند می‌ماند.